Trong thực tế, tình trạng hàng xóm lấn chiếm đất xảy ra khá phổ biến và thường gây ra mâu thuẫn, căng thẳng kéo dài giữa các hộ gia đình. Người bị xâm phạm quyền sử dụng đất nếu không nắm rõ quy định pháp luật sẽ dễ rơi vào thế bất lợi. Vậy khi gặp phải tình huống này, quyền lợi của bạn được pháp luật bảo vệ ra sao? Bài viết dưới đây sẽ phân tích cụ thể theo quy định mới nhất.
>>> Xem thêm: Mọi thủ tục pháp luật trở nên dễ dàng tại văn phòng công chứng.
1. Căn cứ pháp lý khi giải quyết hàng xóm lấn chiếm đất
-
Luật Đất đai 2024 (có hiệu lực từ 01/01/2025):
-
Điều 12: Nghiêm cấm hành vi lấn, chiếm đất.
-
Điều 209: Hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã.
-
-
Bộ luật Dân sự 2015:
-
Điều 166: Quyền đòi lại tài sản từ người chiếm hữu trái pháp luật.
-
-
Nghị định 91/2019/NĐ-CP: Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai.
-
Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2019): Điều 202, 203 về thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai của Tòa án.
2. Các dấu hiệu hàng xóm lấn chiếm đất
Một số trường hợp thường gặp:
-
Xây dựng tường rào, nhà ở, công trình lấn sang ranh giới đất của bạn.
-
Trồng cây lâu năm, hoa màu hoặc sử dụng đất vào mục đích riêng trên phần đất thuộc quyền sử dụng của bạn.
-
Tự ý dịch chuyển mốc giới, hàng rào phân định đất.
Việc lấn chiếm này thường được phát hiện khi đo đạc, cắm mốc lại thửa đất hoặc khi xây dựng công trình.
>>> Xem thêm: Cập nhật quy định mới qua Dịch vụ làm sổ đỏ.
3. Quyền lợi của bạn khi bị hàng xóm lấn chiếm đất
3.1 Quyền yêu cầu chấm dứt hành vi vi phạm
Theo Điều 166 Bộ luật Dân sự 2015, người có quyền sử dụng đất hợp pháp có thể yêu cầu người hàng xóm trả lại diện tích đất bị chiếm dụng và khôi phục tình trạng ban đầu.
3.2 Quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại
Nếu hành vi lấn chiếm gây thiệt hại (ví dụ: phá hỏng hàng rào, cây trồng, công trình), bạn có quyền yêu cầu bồi thường theo quy định tại Điều 584 Bộ luật Dân sự 2015.
3.3 Quyền được pháp luật bảo vệ thông qua cơ quan Nhà nước
-
UBND cấp xã có trách nhiệm tổ chức hòa giải tranh chấp.
-
Nếu hòa giải không thành, bạn có thể khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền để bảo vệ quyền lợi.
4. Thủ tục xử lý khi hàng xóm lấn chiếm đất
4.1 Bước 1: Thu thập chứng cứ
-
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ).
-
Bản đồ địa chính, biên bản đo đạc.
-
Hình ảnh, video, nhân chứng về hành vi lấn chiếm.
4.2 Bước 2: Hòa giải tại UBND xã
Theo Điều 209 Luật Đất đai 2024, hòa giải tại UBND xã là thủ tục bắt buộc trước khi khởi kiện. Biên bản hòa giải thành hoặc không thành sẽ là căn cứ pháp lý quan trọng cho các bước tiếp theo.
4.3 Bước 3: Khởi kiện tại Tòa án
Nếu hòa giải không thành, bạn có thể nộp đơn khởi kiện đến Tòa án nhân dân cấp huyện. Tòa án sẽ thụ lý, tiến hành xác minh, đo đạc lại ranh giới và đưa ra phán quyết buộc người hàng xóm trả lại đất, tháo dỡ công trình vi phạm và bồi thường (nếu có).
>>> Xem thêm: Bạn có biết khi xảy ra lấn chiếm đất đai thì thủ tục tố cáo cần bắt đầu từ đâu?
5. Chế tài đối với hành vi lấn chiếm đất
Theo Nghị định 91/2019/NĐ-CP, hành vi lấn chiếm đất có thể bị:
-
Phạt tiền từ 5 triệu đến 100 triệu đồng tùy loại đất và diện tích lấn chiếm.
-
Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất.
-
Buộc trả lại diện tích đất đã lấn chiếm.
6. Ví dụ minh họa thực tế về hàng xóm lấn chiếm đất
Gia đình bà A phát hiện ông B (hàng xóm) xây chuồng gia súc lấn sang 20m² đất trong sổ đỏ của bà. Sau nhiều lần thương lượng không thành, bà A gửi đơn đến UBND xã. Sau khi đo đạc lại, UBND xã xác định ông B vi phạm. UBND xã tiến hành hòa giải nhưng không đạt kết quả. Bà A nộp đơn khởi kiện ra Tòa án nhân dân huyện. Kết quả, Tòa buộc ông B tháo dỡ công trình, trả lại đất và bồi thường chi phí đo đạc 7 triệu đồng.
>>> Xem thêm: Tiện ích cho gia đình bận rộn – Văn phòng công chứng làm việc thứ 7 chủ nhật.
Kết luận
Khi xảy ra tình huống hàng xóm lấn chiếm đất, người dân hoàn toàn có quyền yêu cầu pháp luật bảo vệ. Từ bước hòa giải tại UBND xã đến khởi kiện tại Tòa án, quyền lợi của bạn đều được pháp luật bảo đảm. Việc nắm rõ quy định pháp luật và chuẩn bị đầy đủ chứng cứ sẽ giúp quá trình giải quyết nhanh chóng, công bằng và hạn chế tranh chấp kéo dài.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Các bài viết liên quan:
>>> Xem thêm: Thời gian chờ công chứng chi tiết
>>> Xem thêm: Những điều chưa biết về Hợp đồng kinh doanh ở nhờ
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com