Từ chối công chứng hậu quả xử lý ra sao?

Trong hoạt động công chứng, việc bảo đảm ý chí tự nguyện, nhận thức đầy đủ và hiểu rõ hậu quả pháp lý của giao dịch là điều kiện tiên quyết để văn bản công chứng có giá trị pháp lý. Trường hợp người ký không hiểu hoặc không nhận thức đầy đủ hậu quả pháp lý, công chứng viên có quyền và có nghĩa vụ từ chối công chứng. Bài viết dưới đây phân tích rõ căn cứ pháp lý, ý nghĩa và thực tiễn áp dụng của việc từ chối công chứng hậu quả.

>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng hỗ trợ công chứng giấy tờ cho người nước ngoài?

1. Căn cứ pháp lý về từ chối công chứng khi người ký không hiểu rõ hậu quả pháp lý

Việc từ chối công chứng trong trường hợp này được quy định rải rác trong nhiều văn bản pháp luật, trong đó nổi bật là:

Luật Công chứng 2014
- Điều 7: Nguyên tắc hành nghề công chứng
- Điều 17: Nghĩa vụ của công chứng viên
- Điều 44: Trách nhiệm giải thích quyền, nghĩa vụ và hậu quả pháp lý
Bộ luật Dân sự 2015
- Điều 117: Điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự
- Điều 122: Giao dịch dân sự vô hiệu

Theo đó, một giao dịch chỉ hợp pháp khi chủ thể có năng lực nhận thức và hoàn toàn làm chủ hành vi, đồng thời hiểu rõ nội dung và hậu quả pháp lý của việc xác lập giao dịch.

2. Thế nào là “không hiểu rõ hậu quả pháp lý của giao dịch”?

2.1. Khái niệm hậu quả pháp lý của giao dịch

Hậu quả pháp lý của giao dịch là những hệ quả pháp luật phát sinh sau khi giao dịch được xác lập hợp pháp, bao gồm:

Chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản
Phát sinh nghĩa vụ thanh toán, bồi thường
Ràng buộc trách nhiệm dân sự lâu dài

>>> Xem thêm: Bán đất nhanh hơn nhờ dịch vụ làm sổ đỏ chuyên nghiệp

2.2. Các dấu hiệu người ký không hiểu rõ hậu quả pháp lý để từ chối công chứng hậu quả

Trong thực tiễn công chứng, công chứng viên có thể nhận diện qua các dấu hiệu như:

Không phân biệt được bán – tặng cho – ủy quyền
Không hiểu rằng việc ký sẽ mất quyền sở hữu tài sản
Nhầm lẫn giữa công chứng và “ký cho xong thủ tục”
Không nhận thức được trách nhiệm pháp lý sau khi ký

Khi xuất hiện các dấu hiệu trên, việc tiếp tục công chứng tiềm ẩn nguy cơ vô hiệu giao dịch và phát sinh tranh chấp nghiêm trọng.

3. Từ chối công chứng hậu quả – Trách nhiệm pháp lý của công chứng viên

3.1. Nghĩa vụ giải thích của công chứng viên

Theo Điều 44 Luật Công chứng 2014, công chứng viên có nghĩa vụ:

Giải thích rõ quyền và nghĩa vụ của các bên
Giải thích ý nghĩa và hậu quả pháp lý của giao dịch
Đảm bảo người ký hiểu và tự nguyện thực hiện

Xem thêm: Đối phó nghĩa vụ tài chính qua công chứng: Văn bản có bị hủy?

3.2. Trường hợp buộc phải từ chối công chứng

Công chứng viên phải từ chối công chứng nếu:

Đã giải thích nhưng người ký vẫn không hiểu rõ hậu quả
Người ký không đủ khả năng nhận thức
Có dấu hiệu bị lừa dối, ép buộc, lợi dụng

Việc từ chối công chứng hậu quả trong trường hợp này không chỉ là quyền mà còn là nghĩa vụ nghề nghiệp của công chứng viên.

4. Ý nghĩa của việc từ chối công chứng hậu quả khi người ký không hiểu hậu quả pháp lý

4.1. Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người tham gia giao dịch

Việc từ chối công chứng giúp:

Tránh việc người ký mất tài sản ngoài ý muốn
Hạn chế rủi ro tranh chấp kéo dài
Đảm bảo sự tự nguyện thực chất, không mang tính hình thức

4.2. Phòng ngừa giao dịch dân sự vô hiệu

Theo Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch được xác lập khi người tham gia không nhận thức đầy đủ có thể bị tuyên vô hiệu. Từ chối công chứng hậu quả chính là biện pháp phòng ngừa rủi ro pháp lý ngay từ đầu.

>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng trọn gói, đảm bảo đúng quy định pháp luật

5. Ví dụ thực tế về từ chối công chứng hậu quả

Ông A (70 tuổi) đến văn phòng công chứng ký hợp đồng “ủy quyền toàn bộ quyền sử dụng đất”. Qua trao đổi, ông A cho rằng đây chỉ là “cho con đứng tên hộ” và không biết mình sẽ mất toàn quyền đối với thửa đất.

Dù đã được công chứng viên giải thích nhiều lần, ông A vẫn không hiểu rõ hậu quả pháp lý của việc ủy quyền. Trong trường hợp này, công chứng viên buộc phải từ chối công chứng hậu quả, nhằm tránh việc ông A bị xâm hại quyền lợi hợp pháp.

>>> Xem thêm: Thủ tục làm giấy từ chối tài sản gồm những bước nào

Kết luận

Từ chối công chứng hậu quả khi người ký không hiểu rõ hậu quả pháp lý của giao dịch là yêu cầu tất yếu trong hoạt động công chứng. Việc này góp phần bảo vệ quyền lợi của người tham gia giao dịch, phòng ngừa tranh chấp và bảo đảm an toàn pháp lý cho xã hội.

Xem thêm: Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Văn phòng công chứng thứ 7 chủ nhật phù hợp người bận lịch hành chính

>>> Vì sao nên thuê dịch vụ làm sổ đỏ trọn gói thay vì tự đi làm thủ tục?

>>> Tìm hiểu chi tiết về phí công chứng vay vốn ngân hàng và thế chấp tài sản

>>> Thiếu giấy tờ bắt buộc: Công chứng viên có được từ chối?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.