Đất có tranh chấp lối đi – Công chứng hợp đồng thế chấp được không?
Trong thực tế, nhiều người sở hữu nhà đất rơi vào tình huống bất tiện khi bị tranh chấp lối đi chung với hàng xóm. Câu hỏi đặt ra là: đất đang có tranh chấp lối đi có được công chứng hợp đồng thế chấp không? Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ quy định pháp luật về công chứng thế chấp đất và những rủi ro có thể phát sinh khi tài sản đang có tranh chấp.
Theo Điều 317 Bộ luật Dân sự 2015, thế chấp là việc một bên dùng tài sản thuộc sở hữu của mình để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ dân sự mà không chuyển giao tài sản đó cho bên nhận thế chấp.
Trong trường hợp này, quyền sử dụng đất là tài sản bảo đảm.
1.2 Vai trò của công chứng trong thế chấp đất
Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất bắt buộc phải được công chứng, chứng thực hoặc đăng ký theo quy định của pháp luật. Đây là căn cứ để:
Giao dịch có giá trị pháp lý;
Ngân hàng được xử lý tài sản nếu bên vay vi phạm nghĩa vụ;
Bên thứ ba biết rõ tình trạng pháp lý của tài sản.
2. Pháp luật quy định ra sao khi đất đang có tranh chấp?
2.1 Không được công chứng nếu có tranh chấp
Theo khoản 3 Điều 188 Luật Đất đai 2013, điều kiện để người sử dụng đất được thực hiện quyền chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, góp vốn là:
“Không có tranh chấp về quyền sử dụng đất.”
>>> Xem thêm: Đọc kỹ hướng dẫn này nếu bạn muốn chứng thực chữ ký suôn sẻ ngay lần đầu!
Bên cạnh đó, Điều 37 Luật Công chứng 2014 quy định:
“Công chứng viên từ chối công chứng nếu phát hiện hợp đồng có tài sản đang có tranh chấp.”
Do đó, nếu thửa đất đang có tranh chấp liên quan đến lối đi mà được xác định rõ ràng hoặc có bằng chứng, công chứng viên bắt buộc từ chối công chứng hợp đồng thế chấp.
2.2 Tranh chấp lối đi có được coi là tranh chấp quyền sử dụng đất?
Tranh chấp lối đi được coi là tranh chấp về quyền sử dụng đất trong trường hợp lối đi nằm trong phần diện tích đất được ghi trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của một bên và bị bên khác phản đối hoặc yêu cầu quyền sử dụng chung.
Theo Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015, lối đi qua bất động sản liền kề là một quyền định đoạt gọi là “quyền về lối đi qua bất động sản liền kề”, có thể phát sinh từ thỏa thuận, tập quán hoặc phán quyết của tòa.
Nếu có đơn khiếu nại, tố cáo, khởi kiện đang xử lý, thì đó được xem là tranh chấp.
>>> Xem thêm: Hợp đồng thế chấp và thủ tục công chứng – Giải đáp mọi thắc mắc của bạn: công chứng hợp đồng thế chấp.
3. Ví dụ minh họa thực tế
Tình huống: Ông A sở hữu thửa đất tại huyện X, TP.HCM. Mảnh đất này chỉ có một lối đi duy nhất là con hẻm nhỏ đi qua thửa đất của ông B. Hai bên từng đồng ý miệng với nhau nhưng không có văn bản rõ ràng. Gần đây, ông B dựng rào chặn lối đi và hai bên xảy ra mâu thuẫn. Ông A muốn thế chấp thửa đất tại ngân hàng để vay vốn.
Kết quả: Khi làm hồ sơ công chứng thế chấp đất, Văn phòng công chứng phát hiện ông B có đơn gửi UBND xã yêu cầu can thiệp việc sử dụng lối đi, nên công chứng viên từ chối công chứng vì đây là dấu hiệu tranh chấp quyền sử dụng đất.
5. Kết luận: Có nên công chứng thế chấp đất đang tranh chấp lối đi?
Công chứng thế chấp đất đang có tranh chấp lối đi là điều không được pháp luật cho phép. Người sử dụng đất cần dứt điểm tranh chấp và chuẩn bị hồ sơ đầy đủ trước khi thực hiện giao dịch.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
