Đất giao thông công cộng: Khai nhận di sản ra sao?
Đất giao thông công cộng là loại đất có quy định pháp lý đặc biệt, thuộc nhóm đất công ích và được sử dụng cho mục đích lợi ích chung của cộng đồng. Khi loại đất này xuất hiện trong di sản thừa kế, việc khai nhận, phân chia hoặc xin cấp giấy tờ liên quan sẽ chịu sự điều chỉnh của pháp luật đất đai chặt chẽ. Người dân cần hiểu rõ bản chất, quyền hạn và hạn chế đối với đất giao thông công cộng để xử lý hồ sơ đúng pháp luật, tránh mất thời gian và chi phí. Đây cũng là nhóm đất thường bị nhầm lẫn với đất ở hoặc đất nông nghiệp, dẫn đến khó khăn khi làm thủ tục thừa kế.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng có quyền từ chối công chứng trong những trường hợp nào?
I. Khái niệm và đặc điểm của đất giao thông công cộng 🛣️
1. Đất giao thông công cộng là gì?
Theo Luật Đất đai 2013 – Điều 10, đất giao thông công cộng thuộc nhóm đất phi nông nghiệp, được Nhà nước quản lý để xây dựng đường giao thông, vỉa hè, bãi đỗ xe, công trình hạ tầng kỹ thuật phục vụ cộng đồng.
2. Đặc điểm pháp lý
Không được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho cá nhân.
Thuộc quyền quản lý của Nhà nước, thường do UBND cấp xã/phường hoặc đơn vị quản lý hạ tầng thực hiện.
Không được mua bán, chuyển nhượng, tặng cho hay thừa kế.
👉 Vì vậy, khi xuất hiện trong di sản, cần xác định rõ đó có thực sự là đất giao thông công cộng hay đất ở bị quy hoạch.
II. Căn cứ pháp lý về thừa kế đối với đất giao thông công cộng 📜
1. Luật Đất đai 2013
Điều 54: Đất sử dụng cho mục đích công cộng thuộc Nhà nước quản lý, không giao ổn định lâu dài cho cá nhân.
Điều 159: Đất giao thông là loại đất xây dựng công trình công cộng, không thuộc quyền sử dụng của hộ gia đình.
2. Bộ luật Dân sự 2015
Điều 609–612: Quy định quyền thừa kế chỉ áp dụng cho tài sản thuộc sở hữu hoặc quyền sử dụng hợp pháp của người chết. → Nếu mảnh đất là đất giao thông công cộng, người chết không có quyền sử dụng hợp pháp → không thể khai nhận di sản.
III. Khai nhận di sản liên quan đến đất giao thông công cộng như thế nào? 🧾
1. Trường hợp được khai nhận
Chỉ có thể khai nhận nếu:
Mảnh đất tưởng nhầm là đất giao thông công cộng nhưng thực chất là đất ở, đất nông nghiệp có giấy tờ chứng minh.
Hoặc đất bị quy hoạch làm giao thông nhưng chưa có quyết định thu hồi (vẫn còn quyền sử dụng hợp pháp).
>>> Xem thêm: Dịch vụ cấp sổ đỏ lần đầu có đảm bảo hồ sơ phù hợp với quy định về nguồn gốc và hiện trạng đất không?
Xác định tại phòng TN&MT hoặc Văn phòng đăng ký đất đai xem thửa đất có thuộc vào đất giao thông công cộng hay không.
Bước 2: Yêu cầu đo đạc, tách phần đất hợp pháp
Nếu phần đất nhà ở bị quy hoạch chỉ chiếm một phần → xin đo đạc và xác nhận diện tích hợp pháp còn lại.
Bước 3: Tiến hành khai nhận di sản
Chỉ áp dụng cho phần đất hợp pháp theo Điều 650–658 Bộ luật Dân sự 2015.
IV. Ví dụ minh họa thực tế đất giao thông 📊
Tình huống: Gia đình A có một thửa đất 300 m². Bản đồ hiện trạng cho thấy 60 m² mặt trước nằm trên quy hoạch để mở rộng đường.
Xử lý theo pháp luật:
60 m² không thể đưa vào di sản, cũng không được cấp sổ.
240 m² còn lại đủ điều kiện làm di sản → Công chứng khai nhận di sản theo quy định.
Khi Nhà nước thu hồi 60 m² quy hoạch, gia đình vẫn được bồi thường theo Điều 75 Luật Đất đai 2013 nếu chứng minh được quá trình sử dụng phù hợp.
👉 Như vậy, không phải toàn bộ thửa đất mất quyền thừa kế – chỉ phần thuộc đất giao thông công cộng.
>>> Xem thêm: Điều kiện nhân chứng trong di chúc miệng và giá trị pháp lý.
V. Những lưu ý quan trọng khi khai nhận di sản liên quan đất giao thông công cộng ⚠️
1. Cần xác định chính xác loại đất
Tránh nhầm lẫn giữa:
Đất giao thông công cộng
Đất ở bị quy hoạch giao thông
Đất lưu không
Mỗi loại có quyền và nghĩa vụ hoàn toàn khác nhau.
2. Không tự ý xây dựng hay cơi nới
Các công trình trên đất giao thông công cộng có thể bị tháo dỡ mà không có bồi thường.
3. Phải làm rõ ranh giới khi công chứng
Công chứng viên sẽ yêu cầu hồ sơ đo đạc thực tế để tách phần đất hợp pháp khỏi phần đất công cộng.
Kết luận đất giao thông🏁
Đất giao thông công cộng có cơ chế pháp lý đặc biệt, không được công nhận quyền sử dụng cá nhân, vì vậy không thể trở thành di sản thừa kế. Khi loại đất này xuất hiện trong hồ sơ khai nhận di sản, người dân cần kiểm tra kỹ quy hoạch, phân biệt phần đất hợp pháp và phần thuộc đất công cộng để thực hiện thủ tục đúng luật. Việc hiểu rõ quy định giúp tránh mất thời gian, chi phí và đảm bảo quyền lợi hợp pháp của gia đình.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
