Hợp đồng ở nhờ đối với nhà ở của người bị bệnh tâm thần

Trong thực tế, có không ít trường hợp người bị bệnh tâm thần đang đứng tên sở hữu nhà ở. Khi có người khác muốn ở nhờ căn nhà này, câu hỏi đặt ra là: liệu có thể ký hợp đồng ở nhờ với người bệnh hay không? Bài viết dưới đây sẽ phân tích rõ theo quy định pháp luật hiện hành.

>>> Xem thêm: Những giấy tờ bắt buộc phải có khi đến văn phòng công chứng làm thủ tục

📌 Căn cứ pháp lý liên quan đến hợp đồng người bệnh

Điều 22 Bộ luật Dân sự 2015: Người mắc bệnh tâm thần hoặc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ hành vi thì có thể bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự.
Điều 24 Bộ luật Dân sự 2015: Người bị tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự phải có người giám hộ.
Điều 134 Bộ luật Dân sự 2015: Giao dịch dân sự do người không có năng lực hành vi dân sự xác lập không có hiệu lực, trừ khi do người đại diện hợp pháp thực hiện.
Điều 472 Bộ luật Dân sự 2015: Hợp đồng mượn tài sản (trong đó có “ở nhờ” nhà ở) phải được lập trên cơ sở tự nguyện, đúng pháp luật.

🏠 Người bị bệnh tâm thần có được ký hợp đồng ở nhờ không?

🔹 Trường hợp 1: Người chưa bị tuyên mất năng lực hành vi dân sự

Nếu người bệnh chỉ bị hạn chế một phần khả năng nhận thức nhưng chưa có quyết định của Tòa án về việc mất năng lực hành vi dân sự → về nguyên tắc, họ vẫn có thể tự mình ký hợp đồng, nhưng giao dịch này có nguy cơ bị tuyên vô hiệu nếu chứng minh được họ không nhận thức, làm chủ được hành vi.

🔹 Trường hợp 2: Người đã bị Tòa án tuyên mất năng lực hành vi dân sự

Trong trường hợp này, hợp đồng phải do người giám hộ ký thay hoặc đồng ý. Nếu người bệnh tự ký hợp đồng ở nhờ thì giao dịch không có hiệu lực pháp luật (Điều 131, Điều 134 BLDS 2015).

>>> Xem thêm: 5 bước cơ bản khi sử dụng dịch vụ sổ đỏ để sang tên nhà đất

📑 Hồ sơ cần chuẩn bị khi lập hợp đồng ở nhờ đối với nhà của người bệnh

🪪 Giấy tờ nhân thân: CMND/CCCD, sổ hộ khẩu của bên cho ở nhờ và bên được ở nhờ.
📜 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở của căn nhà.
⚖️ Quyết định của Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự (nếu có).
🧾 Giấy tờ chứng minh người giám hộ hợp pháp (nếu thuộc trường hợp có giám hộ).
🖊️ Hợp đồng ở nhờ nhà ở, có thể lập thành văn bản và nên được công chứng để tăng tính pháp lý.

Xem thêm: Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất

🔎 Quy trình công chứng hợp đồng người bệnh

Chuẩn bị hồ sơ đầy đủ như trên.
Nộp tại văn phòng công chứng: Công chứng viên sẽ xem xét tính hợp pháp của hồ sơ.
Người giám hộ ký thay (nếu có): Trường hợp người bệnh đã bị tuyên mất năng lực hành vi dân sự.
Ký hợp đồng và công chứng: Hợp đồng có hiệu lực pháp lý và có thể dùng làm căn cứ khi xảy ra tranh chấp.

>>> Xem thêm: Lý do phải làm thủ tục công chứng khi mua bán tài sản có giá trị lớn

📍 Ví dụ minh họa thực tế về hợp đồng ở nhờ người bệnh

🔹 Trường hợp 1: Người bệnh chưa bị tuyên mất năng lực

Ông A bị bệnh tâm thần nhẹ, vẫn tự sinh hoạt bình thường. Con trai ông ký hợp đồng ở nhờ với một người bạn trong thời gian 1 năm. Tuy nhiên, khi tranh chấp xảy ra, Tòa án xác định ông A không đủ nhận thức khi ký hợp đồng, nên hợp đồng bị tuyên vô hiệu.

🔹 Trường hợp 2: Người bệnh đã có người giám hộ

Bà B bị bệnh tâm thần nặng, Tòa án đã tuyên mất năng lực hành vi dân sự, con gái bà được cử làm giám hộ. Khi có người xin ở nhờ nhà bà, con gái bà ký hợp đồng ở nhờ, được công chứng đầy đủ. Hợp đồng này hợp pháp và có hiệu lực thi hành.

>>> Xem thêm: Hợp đồng ở nhờ giả tạo: Khi nào bị coi là hợp đồng che giấu giao dịch?

>>> Xem thêm: Giải quyết tranh chấp đất đai do quy hoạch không rõ ràng

✅ Kết luận

Đối với hợp đồng ở nhờ nhà ở của người bị bệnh tâm thần, điều quan trọng là phải xem xét tình trạng năng lực hành vi dân sự của họ:

Nếu chưa có quyết định mất năng lực hành vi dân sự: Hợp đồng có thể lập nhưng tiềm ẩn rủi ro pháp lý.
Nếu đã có quyết định mất năng lực hành vi dân sự: Chỉ người giám hộ mới được quyền ký hợp đồng thay.

👉 Lời khuyên: Khi liên quan đến người bị bệnh tâm thần và hợp đồng người bệnh, các bên nên lập hợp đồng bằng văn bản, có công chứng và xin tư vấn luật sư để đảm bảo chắc chắn về hiệu lực pháp lý.

Xem thêm: Xác định dân tộc cho người dưới 14 tuổi

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.