Hợp đồng thế chấp bị vô hiệu khi nào? Hướng xử lý tranh chấp

Hợp đồng thế chấp là một trong những loại hợp đồng bảo đảm phổ biến trong các giao dịch dân sự và thương mại, giúp bảo vệ quyền lợi của bên cho vay và đảm bảo nghĩa vụ thanh toán của bên vay. Tuy nhiên, trên thực tế, không phải mọi hợp đồng thế chấp đều có giá trị pháp lý. Nếu hợp đồng không tuân thủ đúng quy định pháp luật, nó có thể bị tuyên bố vô hiệu, kéo theo hàng loạt hệ quả pháp lý phức tạp cho các bên liên quan. Việc hiểu rõ các trường hợp hợp đồng thế chấp bị vô hiệu cũng như hướng xử lý tranh chấp là yếu tố quan trọng để phòng ngừa rủi ro và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng tại Hà Nội hỗ trợ thủ tục pháp lý chuyên nghiệp, đúng quy định

1. Khái quát về hợp đồng thế chấp

Hợp đồng thế chấp là sự thỏa thuận bằng văn bản giữa bên thế chấp và bên nhận thế chấp, trong đó bên thế chấp dùng tài sản của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự, thường là nghĩa vụ trả nợ. Hợp đồng này phải tuân thủ các quy định về hình thức, nội dung và điều kiện có hiệu lực theo pháp luật dân sự.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, hợp đồng thế chấp có thể bị tòa án tuyên vô hiệu, dẫn đến việc các bên phải khôi phục tình trạng ban đầu và hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.

>>> Xem thêm: Chuyển nhượng bất động sản thuận lợi nhờ dịch vụ sang tên sổ đỏ tại Hà Nội chuyên nghiệp

2. Các trường hợp hợp đồng thế chấp bị vô hiệu

Theo Bộ luật Dân sự 2015 và các quy định liên quan, hợp đồng thế chấp có thể bị vô hiệu trong những trường hợp sau:

2.1. Vô hiệu do vi phạm điều kiện chủ thể

Bên thế chấp không có quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng hợp pháp đối với tài sản thế chấp.
Người ký hợp đồng không có thẩm quyền đại diện hoặc không được sự đồng ý của chủ sở hữu (ví dụ: thế chấp tài sản chung của vợ chồng nhưng chỉ một người ký, không có văn bản ủy quyền).

2.2. Vô hiệu do vi phạm hình thức

Hợp đồng thế chấp tài sản bắt buộc phải lập thành văn bản, có công chứng hoặc chứng thực (đối với một số loại tài sản như bất động sản) nhưng không thực hiện đúng quy định.

Xem thêm: Ủy quyền thực hiện giao dịch chứng khoán

2.3. Vô hiệu do vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội

Thế chấp tài sản đang bị kê biên để thi hành án.
Thế chấp tài sản không được phép giao dịch theo quy định pháp luật.

2.4. Vô hiệu do bị lừa dối, cưỡng ép hoặc nhầm lẫn nghiêm trọng

Một bên bị ép buộc ký hợp đồng.
Một bên bị cung cấp thông tin sai lệch dẫn đến ký kết hợp đồng.

3. Hậu quả pháp lý khi hợp đồng thế chấp bị vô hiệu

Khi hợp đồng thế chấp bị tuyên vô hiệu:

Các bên khôi phục tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.
Nếu không thể hoàn trả bằng hiện vật thì phải hoàn trả bằng tiền tương đương.
Bên có lỗi gây ra việc hợp đồng vô hiệu phải bồi thường thiệt hại cho bên kia (nếu có).

>>> Xem thêm: Cách tra cứu tính hợp lệ của công chứng hợp đồng vay tiền

4. Cách xử lý tranh chấp hợp đồng thế chấp bị vô hiệu

4.1. Thương lượng, hòa giải

Hai bên có thể thỏa thuận giải quyết, hoàn trả tài sản và bồi thường thiệt hại trên cơ sở tự nguyện để tiết kiệm thời gian, chi phí.

4.2. Yêu cầu tòa án giải quyết

Nếu thương lượng không thành, bên bị thiệt hại có thể:

Nộp đơn khởi kiện tại tòa án nhân dân có thẩm quyền.
Cung cấp chứng cứ chứng minh hợp đồng vô hiệu.
Yêu cầu bồi thường thiệt hại (nếu có).

4.3. Lưu ý khi giao kết hợp đồng thế chấp hợp pháp

Kiểm tra kỹ quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng tài sản.
Lập hợp đồng theo đúng hình thức pháp luật quy định.
Có sự đồng ý của tất cả đồng sở hữu (nếu tài sản thuộc sở hữu chung).

Xem thêm:

>>> Cách sửa đổi, bổ sung hợp đồng thế chấp hợp pháp

>>> Cách tính thuế thu nhập cá nhân trong hợp đồng chuyển nhượng cổ phần

Kết luận

Hợp đồng thế chấp là công cụ bảo đảm quan trọng trong các giao dịch dân sự và thương mại. Tuy nhiên, nếu không tuân thủ quy định pháp luật, hợp đồng có thể bị vô hiệu, gây thiệt hại cho cả hai bên. Việc hiểu rõ các trường hợp vô hiệu và hướng xử lý tranh chấp sẽ giúp các bên phòng tránh rủi ro, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Xem thêm: Đất giáo dục là gì? Đất giáo dục có được chuyển nhượng không?

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.