Lập di chúc viết tay về quyền sử dụng đất cần tuân thủ gì?
Di chúc là phương tiện để người lập di chúc định đoạt tài sản của mình sau khi qua đời. Trong số đó, di chúc viết tay là hình thức phổ biến, đơn giản, tiết kiệm và phù hợp với nhiều gia đình Việt Nam. Tuy nhiên, để di chúc viết tay về quyền sử dụng đất có hiệu lực pháp luật, người lập cần tuân thủ một số quy định nghiêm ngặt. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ điều kiện pháp lý và cách thực hiện đúng luật.
>>> Xem thêm: Những điểm khác biệt nổi bật giữa dịch vụ công chứng truyền thống và dịch vụ công chứng linh hoạt hiện đại là gì?
Di chúc viết tay là gì?
Theo Điều 633 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc có thể được thể hiện dưới hình thức văn bản hoặc miệng. Trong đó, di chúc viết tay là loại di chúc bằng văn bản do chính người lập tự viết và ký tên, không có người làm chứng hoặc công chứng.
Ưu điểm và hạn chế của di chúc viết tay
Ưu điểm: Dễ thực hiện, không cần ra công chứng hoặc nhờ người làm chứng, không mất chi phí.
Hạn chế: Dễ bị tranh chấp nếu không rõ ràng về nội dung, hình thức; dễ bị làm giả hoặc nghi ngờ về tính tự nguyện.
Điều kiện để di chúc viết tay hợp pháp
1. Người lập di chúc phải có năng lực hành vi dân sự đầy đủ
Theo Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015, người lập di chúc cần:
Từ 18 tuổi trở lên
Minh mẫn, sáng suốt tại thời điểm lập di chúc
Tự nguyện, không bị ép buộc, đe dọa hoặc lừa dối
2. Nội dung di chúc không trái pháp luật và đạo đức
Tài sản để lại phải là tài sản hợp pháp của người lập.
Việc phân chia không được xâm phạm đến quyền thừa kế của những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc (ví dụ: con chưa thành niên, vợ/chồng không có khả năng lao động… theo Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015).
3. Di chúc viết tay phải thể hiện rõ nội dung cơ bản
Căn cứ khoản 5 Điều 631 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc cần ghi rõ:
Họ tên, năm sinh, nơi cư trú của người lập
Họ tên người được hưởng di sản
Di sản để lại: mô tả rõ quyền sử dụng đất (diện tích, số thửa, địa chỉ…)
Thời điểm lập di chúc
Chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập
4. Không có lỗi hình thức nghiêm trọng
Dù không cần công chứng, nhưng nếu di chúc viết tay bị tẩy xóa, viết thiếu ngày tháng, không rõ ràng người nhận di sản hoặc không có chữ ký… thì có thể bị tuyên vô hiệu nếu có tranh chấp.
Những lưu ý khi lập di chúc viết tay về quyền sử dụng đất
Di chúc viết tay cần đính kèm giấy tờ sở hữu quyền sử dụng đất
Khi lập di chúc, nên đính kèm:
Bản sao Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Sơ đồ thửa đất (nếu có)
Giấy tờ liên quan đến phần đất đang tranh chấp, thế chấp (nếu có)
Mặc dù không bắt buộc nhưng việc đính kèm này giúp tăng độ tin cậy, minh bạch khi thực hiện phân chia sau khi người lập qua đời.
>>> Xem thêm: Có bắt buộc phải công chứng hợp đồng thuê căn hộ chung cư tại văn phòng công chứng?
Có thể công chứng hoặc chứng thực di chúc viết tay không?
Mặc dù không bắt buộc, nhưng bạn có thể mang di chúc viết tay ra phòng công chứng để được chứng thực nhằm:
Tránh tranh chấp
Tăng giá trị pháp lý
Đảm bảo tính minh bạch
Theo Điều 636 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc viết tay có thể được công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc UBND cấp xã.
Ví dụ thực tế: Di chúc bị vô hiệu do thiếu chữ ký
Bà H (ở Quận Gò Vấp, TP.HCM) lập di chúc viết tay để lại mảnh đất 100m2 cho cháu nội. Tuy nhiên, trong văn bản di chúc bà H chỉ ghi nội dung, không ghi rõ ngày tháng lập, không ký tên, không điểm chỉ. Sau khi bà H mất, các con của bà không công nhận di chúc này và yêu cầu chia đều theo pháp luật.
Kết quả: Tòa án tuyên di chúc viết tay vô hiệu do không đủ điều kiện về hình thức và nội dung theo Điều 630 Bộ luật Dân sự.
Hệ quả pháp lý nếu di chúc viết tay không hợp lệ
Nếu di chúc viết tay bị tuyên vô hiệu thì phần tài sản liên quan sẽ được chia theo quy định thừa kế pháp luật tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, theo hàng thừa kế:
Hàng 1: vợ/chồng, con, cha mẹ ruột
Hàng 2: ông bà, anh chị em ruột, cháu ruột
Hàng 3: cụ, bác/chú/cậu/dì ruột…
>>> Xem thêm: Dịch vụ sang tên sổ đỏ nhanh có đảm bảo đúng quy trình pháp luật và có nguy cơ gì khi sử dụng dịch vụ giá rẻ không?
Di chúc viết tay là hình thức hợp pháp và tiện lợi để phân chia tài sản, đặc biệt là quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, để tránh rủi ro tranh chấp, người lập cần nắm rõ các điều kiện pháp lý như: năng lực hành vi dân sự, nội dung minh bạch, có chữ ký và đảm bảo không vi phạm pháp luật.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
