Tranh chấp đất giáp ranh: cách xác định mốc giới đúng pháp luật
Trong thực tế sử dụng đất, tranh chấp đất giáp ranh là dạng tranh chấp rất phổ biến, đặc biệt tại khu vực nông thôn, khi người dân chưa có ranh giới rõ ràng giữa các thửa đất. Những tranh chấp này thường liên quan đến diện tích đất nhỏ nhưng lại dễ phát sinh mâu thuẫn gay gắt giữa hàng xóm, thậm chí kéo dài nhiều năm. Để giải quyết triệt để, việc xác định mốc giới đúng pháp luật là yếu tố then chốt.
Luật Đất đai 2024 (có hiệu lực từ 01/01/2025), Điều 175, Điều 176 quy định về quyền, nghĩa vụ người sử dụng đất và nguyên tắc quản lý mốc giới.
Bộ luật Dân sự 2015, Điều 175: quy định về ranh giới giữa các bất động sản liền kề.
Nghị định 43/2014/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 148/2020/NĐ-CP): quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai.
1.2. Khái niệm tranh chấp đất giáp ranh
Theo pháp luật, tranh chấp đất giáp ranh là tranh chấp phát sinh giữa các hộ gia đình, cá nhân, tổ chức liền kề nhau do không thống nhất về ranh giới, mốc giới, diện tích sử dụng đất.
2. Nguyên tắc xác định mốc giới trong tranh chấp đất giáp ranh
2.1. Theo giấy tờ pháp lý về quyền sử dụng đất
Căn cứ theo Điều 175 Bộ luật Dân sự 2015 và Điều 176 Luật Đất đai 2024, mốc giới đất phải được xác định theo:
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ).
Hồ sơ địa chính, bản đồ đo đạc được cơ quan Nhà nước công bố.
Quyết định giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất (nếu có).
2.2. Theo hiện trạng và sự thỏa thuận
Trường hợp giấy tờ pháp lý không thể hiện rõ, các bên có thể dựa vào:
Hàng rào, tường, kênh mương đã tồn tại ổn định từ lâu.
Sự thỏa thuận giữa các bên, có sự chứng kiến và xác nhận của UBND xã/phường.
2.3. Ưu tiên yếu tố ổn định, lâu dài
Theo khoản 2 Điều 176 Luật Đất đai 2024: ranh giới sử dụng đất được công nhận nếu đã hình thành ổn định từ 10 năm trở lên, không có tranh chấp, kể cả khi không có giấy tờ pháp lý.
Nếu hòa giải không thành, người dân có thể khiếu nại lên UBND cấp huyện, cấp tỉnh theo quy định của Luật Khiếu nại 2011.
Hoặc khởi kiện ra Tòa án nhân dân theo Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.
3.3. Cơ quan có thẩm quyền
UBND cấp xã: tổ chức hòa giải.
UBND cấp huyện, cấp tỉnh: giải quyết tranh chấp hành chính.
Tòa án nhân dân: giải quyết tranh chấp bằng con đường tố tụng dân sự.
4. Ví dụ minh họa thực tế về tranh chấp đất giáp ranh
Ví dụ: Ông A và ông B có hai thửa đất liền kề tại huyện X. Trong sổ đỏ của ông A ghi diện tích 500m², của ông B là 450m². Khi đo đạc lại, ông A cho rằng ông B đã xây tường lấn sang 20m² đất của mình. Hai bên nhiều lần cãi vã, không thống nhất. UBND xã đã tổ chức hòa giải, mời cán bộ địa chính đo đạc theo bản đồ địa chính. Kết quả xác định ông B có xây tường sai ranh giới, lấn 18m². Cuối cùng, ông B buộc phải tháo dỡ và trả lại phần đất cho ông A.
Luôn ưu tiên hòa giải để giữ gìn tình làng nghĩa xóm.
Nên tiến hành đo đạc, xác định ranh giới bằng thiết bị chuyên môn và cơ quan có thẩm quyền.
Giữ lại chứng cứ rõ ràng như giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, bản đồ địa chính.
Nếu khởi kiện, cần lưu ý thời hiệu theo Bộ luật Dân sự 2015: 03 năm kể từ ngày phát hiện quyền, lợi ích hợp pháp bị xâm phạm.
>>> Xem thêm: Tính toán Phí công chứng chuẩn để tránh rắc rối.
Kết luận
Tranh chấp đất giáp ranh là vấn đề thường gặp, có thể kéo dài nếu không được xử lý đúng cách. Luật Đất đai 2024 cùng các văn bản pháp luật liên quan đã quy định rõ nguyên tắc xác định mốc giới và thủ tục giải quyết tranh chấp. Người dân cần nắm vững quy định, ưu tiên hòa giải và sử dụng chứng cứ hợp pháp để bảo vệ quyền lợi của mình.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
