Tranh chấp ranh giới đất đai: quy định pháp luật mới nhất
Trong thực tế, tranh chấp ranh giới đất là một trong những dạng tranh chấp đất đai phổ biến nhất. Nguyên nhân thường xuất phát từ việc xác định mốc giới, diện tích sử dụng hoặc khi cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không chính xác. Đây là loại tranh chấp có thể kéo dài, gây mâu thuẫn nghiêm trọng giữa các hộ gia đình, thậm chí ảnh hưởng đến tình làng nghĩa xóm. Bài viết sau sẽ phân tích quy định pháp luật mới nhất về tranh chấp ranh giới đất và hướng giải quyết cụ thể.
Luật Đất đai 2024 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2025):
Điều 12: Cấm hành vi lấn, chiếm đất.
Điều 209: Quy định về hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã.
Bộ luật Dân sự 2015:
Điều 175: Quy định về ranh giới giữa các bất động sản.
Điều 166: Quyền đòi lại tài sản từ người chiếm hữu trái pháp luật.
Nghị định 91/2019/NĐ-CP: Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai.
Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2019): Điều 202, 203 về thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai của Tòa án.
2. Nguyên nhân phổ biến dẫn đến tranh chấp ranh giới đất
Hồ sơ địa chính, bản đồ đo đạc qua các thời kỳ có sai sót.
Người sử dụng đất cắm mốc, xây dựng hàng rào không đúng vị trí.
Việc chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế đất nhưng không đo đạc chính xác.
Tập quán, thỏa thuận miệng giữa các hộ gia đình nhưng không được ghi nhận bằng văn bản.
>>> Xem thêm: Trải nghiệm dịch vụ pháp lý hàng đầu – Dịch vụ sổ đỏ.
3. Quyền lợi của người sử dụng đất khi xảy ra tranh chấp ranh giới đất
3.1 Quyền yêu cầu bảo vệ ranh giới
Theo Điều 175 Bộ luật Dân sự 2015, chủ sở hữu quyền sử dụng đất được bảo vệ ranh giới đã được xác lập hợp pháp. Nếu có hành vi xâm phạm, người sử dụng đất có quyền yêu cầu chấm dứt vi phạm.
3.2 Quyền yêu cầu đo đạc, xác định lại mốc giới
Người sử dụng đất có thể yêu cầu cơ quan chuyên môn đo đạc, cắm mốc giới lại theo bản đồ địa chính và Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Nếu hòa giải tại UBND xã không thành, người dân có thể khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện để được xem xét giải quyết.
4. Trình tự giải quyết tranh chấp ranh giới đất
4.1 Bước 1: Thu thập hồ sơ, chứng cứ
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ).
Bản đồ địa chính, biên bản đo đạc.
Hình ảnh, video, biên bản về mốc giới.
4.2 Bước 2: Hòa giải tại UBND xã
Theo Điều 209 Luật Đất đai 2024, hòa giải tại UBND xã là thủ tục bắt buộc trước khi khởi kiện. UBND xã sẽ phối hợp với cơ quan chuyên môn để đo đạc, xác minh ranh giới đất.
4.3 Bước 3: Khởi kiện tại Tòa án
Nếu hòa giải không thành, Tòa án sẽ tiến hành thụ lý vụ án, tổ chức đo đạc lại, thu thập chứng cứ và đưa ra phán quyết cuối cùng.
>>> Xem thêm: Cách xử lý nhanh gọn khi hàng xóm lấn chiếm đất đai mà bạn cần biết.
5. Chế tài xử lý hành vi lấn chiếm ranh giới đất
Theo Nghị định 91/2019/NĐ-CP, hành vi lấn chiếm đất do sai lệch ranh giới có thể bị:
Phạt tiền từ 5 triệu đến 100 triệu đồng tùy loại đất, diện tích vi phạm.
Buộc trả lại đất và khôi phục tình trạng ban đầu.
Buộc tháo dỡ công trình xây dựng trái phép trên phần đất lấn chiếm.
6. Ví dụ minh họa thực tế về tranh chấp ranh giới đất
Ông C và ông D có hai thửa đất liền kề. Trong quá trình xây hàng rào, ông D tự ý dịch chuyển mốc giới sang phần đất của ông C khoảng 15m². Ông C phát hiện, yêu cầu ông D trả lại nhưng không được. Sau khi UBND xã tiến hành hòa giải không thành, ông C khởi kiện ra Tòa án. Kết quả, Tòa án xác định ông D đã lấn chiếm và buộc ông D tháo dỡ hàng rào, trả lại đất cho ông C.
>>> Xem thêm: Phí công chứng thay đổi như thế nào theo giá trị hợp đồng?
Kết luận
Tranh chấp ranh giới đất là loại tranh chấp phức tạp, cần được giải quyết dựa trên hồ sơ địa chính, giấy tờ pháp lý và sự hỗ trợ của cơ quan Nhà nước. Người dân cần chủ động lưu giữ đầy đủ giấy tờ về quyền sử dụng đất, đồng thời tuân thủ thủ tục hòa giải bắt buộc trước khi khởi kiện để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
