Chưa đủ điều kiện chuyển quyền: Công chứng viên có được ký?

Trong hoạt động công chứng, không phải mọi tài sản được các bên thỏa thuận giao dịch đều đủ điều kiện chuyển dịch quyền theo quy định pháp luật. Khi tài sản chưa đáp ứng điều kiện pháp lý để chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, công chứng viên bắt buộc phải từ chối công chứng nhằm bảo đảm tính hợp pháp của giao dịch và phòng ngừa tranh chấp.

Bài viết phân tích từ chối công chứng khi tài sản giao dịch chưa đủ điều kiện chuyển dịch quyền, dựa trên căn cứ pháp lý, các trường hợp điển hình và ví dụ minh họa thực tế.

>>> Xem thêm: Công chứng an toàn – đúng pháp lý tại Văn phòng công chứng Hà Nội.

1. Điều kiện chuyển dịch quyền đối với tài sản trong giao dịch công chứng

1.1. Khái niệm điều kiện chuyển dịch quyền

Điều kiện chuyển dịch quyền là các yêu cầu pháp lý mà tài sản phải đáp ứng để:

Quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng được chuyển từ chủ thể này sang chủ thể khác;
Việc chuyển dịch có hiệu lực pháp luật và được cơ quan nhà nước công nhận.

Nếu thiếu một trong các điều kiện này, giao dịch không thể được công chứng hợp pháp.

1.2. Ý nghĩa của việc kiểm tra điều kiện chuyển dịch quyền

Đối với công chứng viên, việc kiểm tra điều kiện chuyển dịch quyền nhằm:

Xác định quyền định đoạt hợp pháp của bên chuyển dịch;
Ngăn chặn giao dịch vô hiệu ngay từ đầu;
Bảo đảm an toàn pháp lý cho các bên và bên thứ ba.

2. Các trường hợp tài sản chưa đủ điều kiện chuyển dịch quyền thường gặp

2.1. Tài sản chưa được cấp giấy chứng nhận hợp pháp

Theo quy định pháp luật chuyên ngành, nhiều loại tài sản chỉ được phép giao dịch khi:

Đã được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng;
Được đăng ký tại cơ quan có thẩm quyền.

Ví dụ:

Quyền sử dụng đất chưa có Giấy chứng nhận;
Nhà ở hình thành nhưng chưa đủ điều kiện cấp giấy.

Trong các trường hợp này, công chứng viên không có cơ sở xác định quyền chuyển dịch.

2.2. Tài sản đang bị hạn chế hoặc cấm chuyển dịch

Một số tài sản chưa đủ điều kiện chuyển dịch quyền do:

Đang bị kê biên để thi hành án;
Đang bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời;
Đang trong thời hạn hạn chế chuyển nhượng theo quy định pháp luật.

Việc công chứng giao dịch đối với tài sản này có thể xâm phạm trật tự quản lý nhà nước.

2.3. Tài sản hình thành trong tương lai chưa đủ điều kiện giao dịch

Đối với tài sản hình thành trong tương lai:

Pháp luật chỉ cho phép giao dịch khi đáp ứng các điều kiện cụ thể;
Việc chưa đủ điều kiện pháp lý sẽ làm cho quyền chuyển dịch chưa phát sinh.

Nếu các bên yêu cầu công chứng khi điều kiện chưa hoàn tất, công chứng viên phải từ chối công chứng.

>>> Xem thêm: Để quá trình mua bán đất diễn ra suôn sẻ, bạn nên chọn dịch vụ sang tên sổ đỏ có kinh nghiệm, hiểu luật và uy tín hàng đầu Hà Nội.

Xem thêm: Công chứng mua bán chung cư tái định cư - Thủ tục như thế nào?

3. Căn cứ pháp lý từ chối công chứng khi tài sản chưa đủ điều kiện chuyển dịch quyền

3.1. Căn cứ theo Bộ luật Dân sự

Theo Điều 188 Bộ luật Dân sự 2015, quyền sở hữu và các quyền khác đối với tài sản chỉ được chuyển giao khi:

Chủ thể có quyền định đoạt hợp pháp;
Việc chuyển giao không bị pháp luật cấm hoặc hạn chế.

Nếu tài sản chưa đủ điều kiện, giao dịch không đáp ứng điều kiện có hiệu lực.

3.2. Căn cứ theo pháp luật đất đai và nhà ở

Theo Điều 188 Luật Đất đai 2013, người sử dụng đất chỉ được chuyển nhượng khi:

Có Giấy chứng nhận;
Đất không có tranh chấp;
Quyền sử dụng đất không bị kê biên;
Đang trong thời hạn sử dụng đất.

Thiếu một trong các điều kiện trên, công chứng viên phải từ chối công chứng hợp đồng.

3.3. Căn cứ theo Luật Công chứng

Theo khoản 1 Điều 44 Luật Công chứng 2014, công chứng viên được quyền từ chối công chứng nếu:

Hồ sơ không đủ căn cứ pháp lý;
Nội dung giao dịch vi phạm pháp luật.

Tài sản chưa đủ điều kiện chuyển dịch quyền là căn cứ trực tiếp để từ chối công chứng.

4. Hệ quả pháp lý nếu vẫn công chứng giao dịch

4.1. Giao dịch có nguy cơ bị tuyên vô hiệu

Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự có hiệu lực khi:

Chủ thể có quyền xác lập giao dịch.

Nếu tài sản chưa đủ điều kiện chuyển dịch quyền, giao dịch có thể bị tuyên vô hiệu toàn bộ.

4.2. Văn bản công chứng có thể bị hủy

Theo Điều 51 Luật Công chứng 2014, văn bản công chứng bị Tòa án tuyên vô hiệu khi:

Việc công chứng vi phạm pháp luật.

Công chứng sai điều kiện chuyển dịch quyền được xem là vi phạm nghiêm trọng trình tự, thủ tục công chứng.

>>> Xem thêm: Muốn làm sổ nhanh – đúng – đủ? Bạn phải biết Thủ tục làm sổ đỏ này.

5. Ví dụ minh họa thực tế

Ví dụ thực tế:

Bà B yêu cầu công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Hồ sơ thể hiện:

Thửa đất đang trong quá trình xin cấp Giấy chứng nhận lần đầu;
Chưa có thông báo đủ điều kiện cấp giấy;
Không có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất hợp pháp.

Công chứng viên xác định:

Quyền sử dụng đất chưa đủ điều kiện chuyển dịch;
Không thể xác định quyền định đoạt của bà B.

Do đó, công chứng viên đã từ chối công chứng, hướng dẫn các bên hoàn tất thủ tục pháp lý trước khi giao kết hợp đồng.

6. Kết luận

Từ chối công chứng khi tài sản giao dịch chưa đủ điều kiện chuyển dịch quyền là yêu cầu bắt buộc nhằm:

Bảo đảm tính hợp pháp của giao dịch;
Ngăn ngừa rủi ro vô hiệu và tranh chấp;
Bảo vệ uy tín và trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên.

Xem thêm: Đất giao thông công cộng: Khai nhận di sản ra sao?

Trong thực tiễn, công chứng viên cần đặt điều kiện chuyển dịch quyền làm tiêu chí kiểm tra ưu tiên hàng đầu trước khi chứng nhận bất kỳ hợp đồng nào.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Công chứng giấy ủy quyền mua bán tài sản bao gồm những giấy tờ gì?

>>> Công chứng hợp đồng thuê nhà cho người nước ngoài: tìm văn phòng công chứng nào để đảm bảo pháp lý?

>>> Các tình huống nên thực hiện Di chúc tại nhà càng sớm càng tốt

>>> Tài sản bị phong tỏa: Có được công chứng không?

>>> Ghi điều khoản hoàn trả tiền cọc khi không vay được ngân hàng?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.