quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng thế chấp

Trong quan hệ tín dụng, hợp đồng thế chấp là công cụ phổ biến để đảm bảo nghĩa vụ trả nợ. Tuy nhiên, không ít trường hợp tranh chấp phát sinh do các bên thiếu hiểu biết về quyền và nghĩa vụ của mình. Vậy theo pháp luật hiện hành, bên thế chấp và bên nhận thế chấp có quyền, nghĩa vụ gì? Khi có tranh chấp, ai chịu trách nhiệm gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây 👇

>>> Xem thêm: “Cần gấp hồ sơ đi du học, mà chưa công chứng giấy tờ? Đừng bỏ lỡ dịch vụ công chứng giấy tờ siêu tốc

📚 Căn cứ pháp lý

Bộ luật Dân sự 2015: Điều 317 – 326
Luật Đất đai 2024: Điều 144, 145, 153
Nghị định 99/2022/NĐ-CP về đăng ký biện pháp bảo đảm
Luật Công chứng 2014

🏛️ Quyền và nghĩa vụ của bên thế chấp theo hợp đồng thế chấp

📌 Quyền của bên thế chấp

Theo Điều 321 Bộ luật Dân sự 2015, bên thế chấp có quyền:

✅ Tiếp tục sử dụng tài sản đã thế chấp (ví dụ: nhà ở);
✅ Được khai thác lợi tức từ tài sản thế chấp;
✅ Được chuyển đổi, chuyển nhượng nếu được bên nhận thế chấp đồng ý;
✅ Được nhận lại tài sản thế chấp sau khi hoàn thành nghĩa vụ.

📍 Ví dụ thực tế: Bà H. ở Bình Dương thế chấp sổ đỏ để vay ngân hàng 1 tỷ đồng nhưng vẫn được tiếp tục cho thuê ngôi nhà đang thế chấp để có thu nhập trả nợ.

>>> Xem thêm: Chỉ trong 5 ngày: Dịch vụ sang tên sổ đỏ nhanh cứu vãn hợp đồng mua bán 3 tỷ đồng

⚠️ Nghĩa vụ của bên thế chấp

Bên thế chấp có nghĩa vụ:

🔸 Bảo quản tài sản thế chấp;
🔸 Không hủy hoại, làm giảm giá trị tài sản thế chấp;
🔸 Thông báo tình trạng tài sản khi được yêu cầu;
🔸 Bồi thường nếu làm mất hoặc hư hỏng tài sản thế chấp.

🤝 Quyền và nghĩa vụ của bên nhận thế chấp

✔️ Quyền của bên nhận thế chấp

Theo Điều 322 Bộ luật Dân sự 2015, bên nhận thế chấp có các quyền sau:

🔒 Giám sát tài sản thế chấp;
🔒 Yêu cầu bên thế chấp cung cấp thông tin về tài sản;
🔒 Xử lý tài sản thế chấp nếu bên thế chấp vi phạm nghĩa vụ;
🔒 Yêu cầu ưu tiên thanh toán từ giá trị tài sản thế chấp.

Xem thêm: Tác động của hợp đồng ủy quyền có thù lao đến giao dịch pháp lý

🛠️ Nghĩa vụ của bên nhận thế chấp

🔹 Không được chiếm hữu, sử dụng trái phép tài sản;
🔹 Phải trả lại tài sản khi nghĩa vụ được thực hiện;
🔹 Chịu trách nhiệm nếu làm mất, hư hỏng tài sản khi giữ (nếu có thỏa thuận giao tài sản).

⚠️ Trách nhiệm pháp lý khi vi phạm hợp đồng thế chấp

❌ Bên thế chấp vi phạm

Trường hợp không trả nợ đúng hạn, bên nhận thế chấp được quyền:

🚨 Khởi kiện yêu cầu xử lý tài sản bảo đảm;
🚨 Yêu cầu cơ quan thi hành án cưỡng chế kê biên tài sản (nếu đã có bản án);
🚨 Đòi bồi thường thiệt hại nếu có.

📌 Ví dụ: Anh N. vay 2 tỷ đồng bằng thế chấp căn nhà nhưng cố tình bán nhà cho người khác. Ngân hàng khởi kiện, Tòa tuyên hợp đồng mua bán vô hiệu và buộc anh N. bồi thường thiệt hại.

🛑 Bên nhận thế chấp vi phạm

Nếu bên nhận thế chấp xử lý tài sản trái luật hoặc ép giá:

⛔ Phải bồi thường thiệt hại;
⛔ Bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc hình sự nếu có dấu hiệu lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.

>>> Xem thêm: Chi phí công chứng nhà đất tại văn phòng công chứng năm 2025

🧾 Một số lưu ý khi ký kết hợp đồng thế chấp

Luôn công chứng hợp đồng thế chấp có tài sản là nhà đất (Luật Công chứng 2014).
Đăng ký giao dịch bảo đảm tại Văn phòng đăng ký đất đai để phát sinh hiệu lực đối kháng.
Ghi rõ quyền – nghĩa vụ – phương án xử lý tài sản trong hợp đồng để tránh tranh chấp.

🏷️ Kết luận

Hợp đồng thế chấp không chỉ đơn thuần là “ký vay có tài sản đảm bảo” mà còn là một giao dịch pháp lý phức tạp, đòi hỏi các bên phải hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình để hạn chế rủi ro.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Xem thêm: Hiệu lực của di chúc theo quy định mới nhất hiện nay

Các bài viết liên quan:

>>> Hợp đồng chia tách nhà đất: Cách xử lý khi có tranh chấp

>>> Cần lưu ý gì khi ký kết hợp đồng thế chấp nhà đất?

>>> Thủ tục góp vốn bằng nhà đất trong công ty TNHH như thế nào?

>>> Hợp đồng góp vốn bằng nhà đất: Tại sao cần phải công chứng và cách thực hiện

>>> Nghĩa vụ của người sở hữu sổ đỏ là gì?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.