Trong hoạt động công chứng, không ít trường hợp hợp đồng được lập dưới một hình thức nhất định nhưng không phản ánh đúng bản chất pháp lý thực sự của giao dịch. Khi cơ quan có thẩm quyền xác định giao dịch bị làm sai lệch bản chất pháp lý, văn bản công chứng có nguy cơ cao bị Tòa án tuyên hủy.

Bài viết phân tích toàn diện vấn đề hủy văn bản công chứng khi giao dịch bị xác định làm sai lệch bản chất pháp lý, trên cơ sở quy định pháp luật hiện hành và thực tiễn áp dụng.

>>> Xem thêm: Chỉ mất vài phút tại văn phòng công chứng – hồ sơ của bạn đã hợp lệ.

1. Sai lệch bản chất pháp lý của giao dịch là gì?

bản chất

1.1. Khái niệm sai lệch bản chất pháp lý

Sai lệch bản chất pháp lý của giao dịch là trường hợp:

  • Hình thức hợp đồng không phản ánh đúng mục đích thực sự của các bên;

  • Nội dung giao dịch che giấu, trá hình một quan hệ pháp luật khác;

  • Quyền và nghĩa vụ được ghi nhận không đúng với thỏa thuận thực tế.

Đây là biểu hiện điển hình của giao dịch giả tạo hoặc giao dịch được thiết kế nhằm đạt mục đích trái pháp luật.

1.2. Các dạng giao dịch thường bị xác định sai lệch bản chất pháp lý

Một số dạng phổ biến gồm:

  • Hợp đồng mua bán nhưng thực chất là tặng cho;

  • Hợp đồng ủy quyền để che giấu việc chuyển nhượng tài sản;

  • Hợp đồng đặt cọc nhưng thực chất là cho vay có bảo đảm;

  • Hợp đồng chuyển nhượng nhằm che giấu việc trốn thuế, né nghĩa vụ.

Những giao dịch này tiềm ẩn rủi ro lớn về hiệu lực pháp lý.

2. Căn cứ pháp lý xác định giao dịch làm sai lệch bản chất pháp lý

2.1. Quy định của Bộ luật Dân sự về giao dịch giả tạo

Theo Điều 124 Bộ luật Dân sự 2015:

Khi các bên xác lập giao dịch dân sự một cách giả tạo nhằm che giấu một giao dịch khác thì giao dịch giả tạo vô hiệu.

Nếu hợp đồng công chứng chỉ là “vỏ bọc” cho một giao dịch khác, bản thân hợp đồng đó không có hiệu lực pháp lý.

2.2. Điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự

Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự có hiệu lực khi:

  • Chủ thể hợp pháp;

  • Ý chí tự nguyện;

  • Mục đích và nội dung không vi phạm pháp luật, đạo đức xã hội.

Khi bản chất pháp lý bị làm sai lệch, điều kiện về ý chí thực sựmục đích hợp pháp không được bảo đảm.

>>> Xem thêm: Tránh rủi ro pháp lý bằng cách chọn dịch vụ sang tên sổ đỏ có đội ngũ luật sư, công chứng viên chuyên môn cao.

3. Căn cứ hủy văn bản công chứng theo Luật Công chứng

bản chất
C

3.1. Hủy văn bản công chứng khi nội dung vi phạm pháp luật

Theo Điều 51 Luật Công chứng 2014, Tòa án có quyền:

  • Tuyên bố văn bản công chứng vô hiệu nếu việc công chứng vi phạm pháp luật.

Xem thêm:  Những lưu ý của doanh nghiệp khi sử dụng người lao động khuyết tật

Giao dịch làm sai lệch bản chất pháp lý được xem là vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc trung thực, minh bạch trong giao kết.

3.2. Trách nhiệm kiểm tra, đánh giá của công chứng viên

Theo Điều 7 và Điều 40 Luật Công chứng 2014, công chứng viên có nghĩa vụ:

  • Kiểm tra tính hợp pháp của hợp đồng;

  • Giải thích rõ quyền, nghĩa vụ và hậu quả pháp lý cho các bên.

Nếu công chứng viên không phát hiện hoặc bỏ qua dấu hiệu sai lệch bản chất giao dịch, văn bản công chứng vẫn có thể bị hủy.

4. Hệ quả pháp lý của việc hủy văn bản công chứng do sai lệch bản chất giao dịch

4.1. Hợp đồng bị tuyên vô hiệu và xử lý hậu quả

Theo Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015:

  • Các bên hoàn trả cho nhau những gì đã nhận;

  • Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường;

  • Quyền lợi của bên thứ ba ngay tình được xem xét bảo vệ theo quy định.

Việc hủy văn bản công chứng có thể kéo theo hậu quả tài chính và tranh chấp kéo dài.

4.2. Trách nhiệm pháp lý liên quan

Ngoài việc hợp đồng vô hiệu:

  • Công chứng viên có thể bị xử lý kỷ luật hoặc bồi thường;

  • Các bên tham gia giao dịch có thể bị xử phạt hành chính (trốn thuế, gian dối);

  • Giao dịch che giấu có thể bị xem xét trách nhiệm khác theo pháp luật chuyên ngành.

>>> Xem thêm: Những điều bắt buộc bạn phải lưu ý khi tiến hành Kiểm tra sổ đỏ giả theo đúng quy định

5. Ví dụ minh họa thực tế

Ví dụ thực tế:

Ông A và bà B lập hợp đồng mua bán nhà ở, được công chứng hợp lệ. Tuy nhiên, qua giải quyết tranh chấp, Tòa án xác định:

  • Hai bên thực chất thỏa thuận tặng cho;

  • Việc lập hợp đồng mua bán nhằm giảm nghĩa vụ thuế;

  • Không có việc thanh toán tiền mua bán thực tế.

Tòa án kết luận:

  • Hợp đồng mua bán là giao dịch giả tạo;

  • Giao dịch làm sai lệch bản chất pháp lý.

Kết quả, văn bản công chứng bị tuyên hủy, các bên phải thực hiện lại giao dịch theo đúng bản chất và nghĩa vụ pháp lý phát sinh.

6. Kết luận

Hủy văn bản công chứng khi giao dịch bị xác định làm sai lệch bản chất pháp lý là hệ quả pháp lý tất yếu nhằm:

  • Bảo đảm nguyên tắc trung thực trong giao dịch dân sự;

  • Ngăn chặn hành vi lợi dụng công chứng để che giấu giao dịch trái pháp luật;

  • Bảo vệ trật tự pháp lý và quyền lợi hợp pháp của các chủ thể liên quan.

Đối với cả người yêu cầu công chứng và công chứng viên, việc xác lập hợp đồng đúng bản chất pháp lý thực sự là điều kiện tiên quyết để văn bản công chứng có giá trị bền vững và an toàn.

Xem thêm:  Nhận biết tham ô và tham nhũng? Mức phạt của tội tham ô được quy định như thế nào?

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Giấu thông tin khi bán: Người mua có thể kiện?

>>> Hồ sơ công chứng thừa kế gồm những giấy tờ bắt buộc nào?

>>> Chứng thực chữ ký: Tiêu chuẩn xác minh danh tính theo quy định pháp luật.

>>> Dịch thuật đa ngôn ngữ: Cầu nối giao tiếp toàn cầu trong thời đại hội nhập.

>>> Hợp đồng mua bán xe: Các điều khoản quyết định tính an toàn pháp lý.

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

  1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
  2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

  • Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
  • Hotline: 0966.22.7979
  • Email: ccnguyenhue165@gmail.com
Đánh giá