Phân chia di sản thừa kế theo di chúc – Ai được chia?
Di chúc là công cụ pháp lý thể hiện ý chí cuối cùng của người đã khuất về việc để lại tài sản cho người khác. Tuy nhiên, không phải ai cũng được chia di sản theo di chúc, và việc phân chia này phải tuân thủ các quy định pháp luật.
👉 Vậy phân chia di sản theo di chúc được thực hiện ra sao, ai có quyền được chia và trong những trường hợp nào có thể bị loại khỏi việc hưởng thừa kế? Cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau, với căn cứ pháp lý rõ ràng và ví dụ minh họa cụ thể.
⚖️ Căn cứ pháp lý về phân chia di sản theo di chúc
Bộ luật Dân sự 2015, cụ thể:
Điều 624 – 628: Quy định về di chúc
Điều 644: Người thừa kế không phụ thuộc nội dung di chúc
Điều 659 – 661: Về phân chia di sản thừa kế
Luật Công chứng 2014, Điều 57: Công chứng văn bản khai nhận di sản
Án lệ số 02/2016/AL – Về chia di sản có di chúc không rõ ràng
🧾 Điều kiện phân chia di sản theo di chúc
✅ Khi nào được tiến hành phân chia di sản theo di chúc?
Pháp luật công nhận việc phân chia di sản theo di chúc hợp pháp nếu:
🔹 Di chúc đáp ứng các điều kiện tại Điều 630 BLDS 2015 🔹 Người để lại di sản đã qua đời 🔹 Không có tranh chấp, giả mạo hoặc ép buộc khi lập di chúc 🔹 Người hưởng thừa kế còn sống vào thời điểm mở thừa kế
🧑⚖️ Người được hưởng phân chia di sản theo di chúc gồm những ai?
Theo Điều 626 BLDS 2015, người lập di chúc có quyền:
Chỉ định người được hưởng di sản (bao gồm cả cá nhân, tổ chức, từ thiện…)
Xác định phần di sản mỗi người được hưởng
Giao nghĩa vụ cho người thừa kế
📌 Người lập di chúc không nhất thiết phải để lại di sản cho tất cả con cháu hoặc thân thích, nếu không có ràng buộc theo luật.
⚠️ Ai không được hưởng di sản theo di chúc?
🚫 Các trường hợp bị loại khỏi quyền phân chia di sản theo di chúc
Theo Điều 621 BLDS 2015, người sau không được hưởng di sản, dù có tên trong di chúc:
❌ Người bị kết án cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, uy tín của người để lại di sản ❌ Người ngăn cản việc lập di chúc, sửa di chúc bằng đe dọa, cưỡng ép ❌ Người bỏ mặc không chăm sóc người để lại di sản khi cần thiết (trừ khi được họ tha thứ)
👪 Ai vẫn được chia di sản dù không có tên trong di chúc?
Theo Điều 644 BLDS 2015, có một số đối tượng vẫn được chia di sản không phụ thuộc di chúc, gồm:
Con chưa thành niên của người chết
Vợ/chồng hoặc cha mẹ già yếu không có khả năng lao động
Người khuyết tật phụ thuộc, nếu không được hưởng hoặc được hưởng ít hơn phần của một người thừa kế theo pháp luật
📌 Phần chia cho những người này được tính theo phần thừa kế pháp luật, trừ khi họ từ chối.
📚 Ví dụ minh họa thực tế
👨⚖️ Ông Minh lập di chúc để lại toàn bộ tài sản cho người bạn thân là ông Long. Tuy nhiên, khi ông Minh qua đời, con gái ông là bé An mới 14 tuổi. Theo quy định tại Điều 644 BLDS 2015, bé An vẫn được chia một phần di sản bằng với một suất thừa kế theo pháp luật, dù không có tên trong di chúc.
🏛️ Quy trình phân chia di sản theo di chúc
📝 Các bước thực hiện phân chia di sản theo di chúc
1️⃣ Công bố và kiểm tra tính hợp pháp của di chúc
Do người giữ di chúc hoặc cơ quan công chứng thực hiện
Kiểm tra nội dung, chữ ký, hình thức
2️⃣ Làm thủ tục khai nhận di sản
Tại văn phòng công chứng hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã
Cần chuẩn bị:
Giấy chứng tử
Di chúc
Giấy tờ nhân thân của người hưởng thừa kế
Tài liệu chứng minh quyền sở hữu tài sản
H3: 3️⃣ Phân chia và chuyển quyền sở hữu tài sản
Theo nội dung di chúc
Lập văn bản phân chia di sản
Đăng ký sang tên tài sản (như sổ đỏ, giấy đăng ký xe…)
🧠 Một số lưu ý khi phân chia di sản theo di chúc
🛡️ Tránh sai sót khi thực hiện chia di sản theo di chúc
✅ Di chúc nên được công chứng hoặc chứng thực ✅ Khi chia tài sản có liên quan đến đất đai, cần tuân thủ Luật Đất đai và Luật Công chứng ✅ Cần lập văn bản thỏa thuận phân chia di sản để sang tên tài sản rõ ràng ✅ Nếu di chúc có yếu tố nước ngoài (người lập di chúc/di sản ở nước ngoài), cần xác minh tính hợp pháp theo quốc gia liên quan
Kết luận
Việc phân chia di sản theo di chúc phải đúng pháp luật để đảm bảo nguyện vọng của người mất và quyền lợi của người được hưởng. Nếu có tranh chấp, không rõ ràng hoặc có yếu tố đặc biệt (người khuyết tật, con chưa thành niên), cần tham khảo ý kiến luật sư.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
