Hợp đồng ở nhờ và hợp đồng thuê nhà: Khác biệt quan trọng
Trong thực tế, nhu cầu sử dụng nhà ở có thể phát sinh dưới nhiều hình thức khác nhau. Hai hình thức phổ biến nhất là ở nhờ và thuê nhà. Tuy nhiên, nhiều người thường nhầm lẫn giữa hai loại giao dịch này, dẫn đến tranh chấp khi có sự cố xảy ra. Bài viết sau đây sẽ phân tích và so sánh hợp đồng ở nhờ với hợp đồng thuê nhà dựa trên các quy định pháp luật mới nhất, đồng thời đưa ra ví dụ thực tế để người đọc dễ hình dung.
1. Cơ sở pháp lý điều chỉnh so sánh hợp đồng ở nhờ và hợp đồng thuê nhà
Hợp đồng ở nhờ (mượn tài sản): Căn cứ Bộ luật Dân sự 2015 (Điều 494 – Điều 499), hợp đồng mượn tài sản là sự thỏa thuận theo đó bên cho mượn giao tài sản cho bên mượn sử dụng không phải trả tiền, và bên mượn phải trả lại tài sản khi hết hạn hoặc đạt mục đích. Việc ở nhờ nhà thuộc loại hợp đồng này.
Hợp đồng thuê nhà: Căn cứ Luật Nhà ở 2023 (có hiệu lực từ 01/01/2025) và Bộ luật Dân sự 2015 (Điều 472 – Điều 482), hợp đồng thuê nhà là sự thỏa thuận giữa bên cho thuê và bên thuê, theo đó bên thuê phải trả tiền để sử dụng nhà ở trong một thời hạn nhất định.
Như vậy, cả hai loại hợp đồng đều được pháp luật điều chỉnh nhưng có điểm khác biệt rõ ràng về bản chất và nghĩa vụ của các bên.
2. So sánh hợp đồng ở nhờ và hợp đồng thuê nhà về bản chất pháp lý
2.1 Bản chất của hợp đồng ở nhờ
Là hợp đồng mượn tài sản.
Không có yếu tố trả tiền.
Mang tính chất giúp đỡ, hỗ trợ dựa trên sự tin tưởng hoặc tình cảm.
2.2 Bản chất của hợp đồng thuê nhà
Là hợp đồng có đền bù.
Bên thuê phải trả tiền thuê.
Mang tính chất kinh doanh, thương mại hoặc dân sự.
Ví dụ: Một sinh viên lên TP.HCM học tập, được cậu ruột cho ở nhờ trong căn hộ mà không phải trả tiền → Đây là hợp đồng ở nhờ. Ngược lại, nếu sinh viên đó thuê căn hộ từ người lạ và trả tiền hàng tháng thì đây là hợp đồng thuê nhà.
3. So sánh hợp đồng ở nhờ và hợp đồng thuê nhà về hình thức và nội dung
3.1 Hình thức
Hợp đồng ở nhờ: Pháp luật không bắt buộc phải lập thành văn bản, có thể thỏa thuận miệng. Tuy nhiên, để tránh tranh chấp, nên lập thành văn bản.
Hợp đồng thuê nhà: Theo Điều 121 Luật Nhà ở 2023, bắt buộc phải lập thành văn bản; nếu thời hạn thuê từ 06 tháng trở lên thì phải công chứng, chứng thực (trừ khi các bên có thỏa thuận khác).
Hợp đồng ở nhờ: Chỉ cần thỏa thuận về thời gian, quyền và nghĩa vụ của người ở nhờ, điều kiện chấm dứt.
Hợp đồng thuê nhà: Phải có các nội dung chi tiết như: tiền thuê, phương thức thanh toán, quyền và nghĩa vụ của các bên, thời hạn thuê, điều khoản chấm dứt và bồi thường.
>>> Xem thêm:
4. So sánh hợp đồng ở nhờ và hợp đồng thuê nhà về quyền và nghĩa vụ
4.1 Quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng ở nhờ
Theo Điều 496, 497 Bộ luật Dân sự 2015:
Người cho ở nhờ (bên cho mượn) có quyền đòi lại nhà khi hết hạn hoặc khi cần sử dụng.
Người ở nhờ phải bảo quản nhà ở như tài sản của mình, không được sử dụng sai mục đích, phải trả lại khi hết hạn.
4.2 Quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng thuê nhà
Theo Điều 474, 475 Bộ luật Dân sự 2015 và Điều 146 Luật Nhà ở 2023:
Người cho thuê phải đảm bảo nhà ở trong tình trạng sử dụng được, bảo trì khi có hư hỏng lớn.
Người thuê có quyền sử dụng nhà theo thỏa thuận, có nghĩa vụ trả tiền thuê đầy đủ và đúng hạn.
Ví dụ: Nếu người thuê chậm trả tiền nhà 03 tháng liên tiếp, chủ nhà có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng theo Điều 428 Bộ luật Dân sự 2015. Trường hợp ở nhờ, chủ nhà có thể yêu cầu trả lại nhà bất cứ lúc nào khi có lý do chính đáng.
>>> Xem thêm: Giải pháp công chứng trọn gói, an toàn tại Phòng công chứng.
5. So sánh hợp đồng ở nhờ và hợp đồng thuê nhà về hậu quả pháp lý khi tranh chấp
Tranh chấp hợp đồng ở nhờ: Khó chứng minh nếu chỉ thỏa thuận miệng; Tòa án thường căn cứ vào lời khai, chứng cứ thực tế để giải quyết.
Tranh chấp hợp đồng thuê nhà: Có hợp đồng văn bản, quy định chi tiết về quyền và nghĩa vụ, nên dễ dàng xử lý và bảo vệ quyền lợi của các bên.
Ví dụ: Một gia đình cho em gái ở nhờ, sau đó em gái không chịu trả nhà, cho rằng mình có quyền ở lâu dài. Do không có hợp đồng bằng văn bản, Tòa án phải xem xét chứng cứ gián tiếp, gây khó khăn cho quá trình giải quyết. Trong khi đó, nếu là hợp đồng thuê nhà có ghi rõ thời hạn, thì khi hết hạn, chủ nhà có quyền khởi kiện đòi lại nhà dễ dàng.
Kết luận
Việc phân biệt hợp đồng ở nhờ và hợp đồng thuê nhà là rất quan trọng để tránh rủi ro pháp lý. Mặc dù cùng là hình thức sử dụng nhà ở, nhưng so sánh hợp đồng ở nhờ với hợp đồng thuê nhà cho thấy sự khác biệt rõ ràng về bản chất, hình thức, quyền và nghĩa vụ. Người dân nên lựa chọn hình thức phù hợp với nhu cầu, đồng thời lập hợp đồng bằng văn bản để đảm bảo quyền lợi và tránh tranh chấp.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ.Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
