Người ở nhờ gây thiệt hại tài sản: Bồi thường khi ở nhờ
Trong thực tế, việc cho người khác ở nhờ nhà, đất hoặc sử dụng tài sản miễn phí diễn ra khá phổ biến, nhất là giữa người thân, bạn bè, đồng nghiệp. Tuy nhiên, không ít trường hợp người ở nhờ làm hư hỏng, mất mát tài sản của chủ sở hữu, dẫn đến tranh chấp gay gắt. Vấn đề đặt ra là: trách nhiệm bồi thường khi ở nhờ được pháp luật quy định thế nào, mức bồi thường ra sao và cách xử lý khi xảy ra vi phạm? Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết theo quy định pháp luật hiện hành.
>>> Xem thêm:
1. Cơ sở pháp lý về trách nhiệm bồi thường khi ở nhờ
1.1. Bộ luật Dân sự 2015
Điều 472 BLDS 2015: Hợp đồng mượn tài sản (bao gồm ở nhờ) là sự thỏa thuận các bên, bên cho mượn giao tài sản để bên mượn sử dụng miễn phí và phải trả lại đúng tình trạng ban đầu.
Điều 361 BLDS 2015: Trách nhiệm bồi thường thiệt hại phát sinh khi một bên vi phạm nghĩa vụ gây thiệt hại cho bên kia.
Điều 585 BLDS 2015: Nguyên tắc bồi thường thiệt hại: phải bồi thường toàn bộ, kịp thời; có thể thỏa thuận về mức bồi thường; có tính đến lỗi, khả năng kinh tế của người gây thiệt hại.
1.2. Luật Đất đai 2013 (sửa đổi, bổ sung 2024)
Nếu tài sản ở nhờ là bất động sản (nhà, đất), bên ở nhờ chỉ được sử dụng theo đúng phạm vi cho phép. Nếu gây hư hỏng công trình, làm giảm giá trị nhà đất, phải bồi thường tương ứng.
1.3. Luật Nhà ở 2014 (sửa đổi 2023)
Theo Điều 162, người được cho mượn, ở nhờ nhà ở phải có nghĩa vụ: sử dụng đúng công năng, giữ gìn, bảo quản và hoàn trả khi chấm dứt hợp đồng.
2. Các trường hợp phát sinh trách nhiệm bồi thường khi ở nhờ
2.1. Gây hư hỏng tài sản trong nhà
Ví dụ: làm vỡ kính, hỏng thiết bị điện, sơn tường bong tróc, gây thấm dột… Người ở nhờ phải bồi thường chi phí sửa chữa hoặc thay mới theo Điều 603 BLDS 2015 (bồi thường thiệt hại do tài sản bị xâm phạm).
2.2. Mất mát tài sản của chủ nhà
Nếu người ở nhờ quản lý không cẩn thận dẫn đến mất mát tài sản, họ phải bồi thường tương ứng. Trường hợp có hành vi chiếm đoạt, có thể bị xử lý hình sự theo Điều 176 BLHS 2015 (tội chiếm giữ trái phép tài sản).
2.3. Sử dụng sai mục đích gây thiệt hại
Ví dụ: được cho ở nhờ để ở nhưng lại dùng làm kho chứa hóa chất gây cháy nổ, làm hư hỏng kết cấu nhà. Đây là hành vi vi phạm hợp đồng, người ở nhờ phải bồi thường toàn bộ thiệt hại.
Nếu trong quá trình ở nhờ, người ở nhờ gây hỏa hoạn lan sang nhà hàng xóm, họ phải bồi thường cho cả chủ nhà lẫn người thứ ba theo Điều 584 BLDS 2015.
>>> Xem thêm:
3. Cách xác định mức bồi thường khi ở nhờ
3.1. Nguyên tắc bồi thường
Căn cứ vào giá trị thiệt hại thực tế (chi phí sửa chữa, thay thế).
Tính đến yếu tố lỗi và khả năng kinh tế của người gây thiệt hại (Điều 585 BLDS 2015).
Có thể thỏa thuận giảm mức bồi thường nếu bên gây thiệt hại không có khả năng thanh toán đầy đủ.
3.2. Chứng minh thiệt hại
Chủ nhà cần có:
Biên bản xác nhận sự việc.
Hóa đơn, chứng từ chi phí sửa chữa, thay thế.
Hợp đồng ở nhờ (nếu có) để làm căn cứ ràng buộc.
3.3. Cách thức yêu cầu bồi thường
Thỏa thuận trực tiếp giữa hai bên.
Nếu không đạt được, chủ nhà có quyền khởi kiện ra Tòa án nhân dân theo thủ tục dân sự (Điều 26 BLTTDS 2015).
4. Ví dụ minh họa thực tế về trách nhiệm bồi thường khi ở nhờ
Anh B được bạn là anh A cho ở nhờ căn hộ trong 1 năm. Trong quá trình sử dụng, anh B bất cẩn làm hỏng hệ thống ống nước, gây ngập và làm hỏng sàn gỗ, đồ nội thất trị giá hơn 50 triệu đồng.
Anh A yêu cầu bồi thường toàn bộ chi phí sửa chữa.
Anh B cho rằng thiệt hại quá lớn, không có khả năng trả ngay.
Theo Điều 585 BLDS 2015, hai bên có thể thỏa thuận bồi thường theo hình thức trả góp, hoặc anh A có thể giảm một phần nghĩa vụ nếu xét thấy anh B có hoàn cảnh khó khăn. Nếu không thỏa thuận được, anh A có quyền khởi kiện để Tòa án buộc anh B bồi thường.
>>> Xem thêm:
Kết luận
Trách nhiệm bồi thường khi ở nhờ được pháp luật quy định khá rõ ràng, dựa trên nguyên tắc bồi thường toàn bộ và kịp thời nhưng vẫn tính đến yếu tố lỗi và khả năng kinh tế. Để hạn chế rủi ro, các bên nên lập hợp đồng ở nhờ bằng văn bản, trong đó ghi rõ nghĩa vụ bảo quản tài sản, trách nhiệm bồi thường nếu gây hư hỏng. Khi xảy ra tranh chấp, việc có chứng cứ và hợp đồng sẽ giúp chủ sở hữu bảo vệ quyền lợi của mình hiệu quả hơn.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ.Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
